به گزارش همشهری آنلاین، یکی از روش‌های جدید در نهضت ملی مسکن، شهرک‌سازی است که بر اساس آن، خارج از حریم شهر، مکانی برای ایجاد یک شهرک مستقل به‌منظور ساخت‌وساز با شرایط خاص و تراکم کم شناسایی می‌شود تا اگر کسی بخواهد با فاصله منطقی از شهر، سکونتگاه ویلایی داشته باشد، این امکان فراهم شود.
آن‌گونه که ارسلان مالکی، مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن، می‌گوید: طبق دستور وزیر راه و شهرسازی، برای شناسایی ۵۰ نقطه به‌منظور ساخت‌وساز شهرک جدید اقدام شده و در حال حاضر از این ۵۰ نقطه، ۲۳ نقطه در شورای عالی شهرسازی و معماری تصویب شده است.
طبق اظهارات مالکی، در استان تهران، مطالعات لازم جهت شناسایی اراضی و نقاط مناسب برای شهرک‌سازی در سه منطقه شامل خوارزمی پاکدشت، اعتمادیه پرند و ملارد انجام شده است.
در این میان، ضمن اینکه شناسایی اراضی و انجام مطالعات کارشناسی برای سایر شهرک‌های مصوب در دستور کار قرار دارد، در استان‌های یزد و قم، ساخت‌وساز در قالب شهرک‌های مسکونی جدید آغاز شده است.
بیشتر بخوانید:
مجوز ساخت ۸ شهر جدید ساحلی صادر شد | این شهرها در کدام استان ها قرار دارند؟
تکاپو برای احداث صنعت شهرها
بر اساس اطلاعات سازمان ملی زمین و مسکن، در زیرمجموعه نهضت ملی مسکن، تاکنون برای ساخت بیش از ۱۱۰ هزار واحد مسکونی در قالب صنعت شهرها زمین شناسایی شده که کلنگ‌زنی و آماده‌سازی بخشی از آنها در شهرهایی مثل ماهشهر خوزستان و خواف خراسان رضوی شروع شده است.
مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن از تلاش برای احداث صنعت شهر در محدوده پایتخت هم خبر داده و گفته است: در تهرآن هم تلاش می‌کنیم در یکی از مناطق صنعتی اطراف، مثل اشتهارد تأمین اراضی مناسب در قالب صنعت شهرها را انجام دهیم.
مالکی، صنعت شهر را مهم‌ترین رویکرد دولت سیزدهم برای استفاده از مشارکت واحدهای تولیدی و صنعتی در تأمین مسکن کارکنان آنها می‌داند و می‌گوید: در این راستا دولت تسهیلات و تخفیف‌ها و مجوزهای لازم را تأمین و ابلاغ می‌کند و واحدهای تولیدی در تأمین زمین و احداث واحدهای مسکونی پرسنل خود مشارکت خواهند داشت.
الزامات حل مشکل مسکن با شهرک‌سازی
مسکن یک کالای ناهمگون و غیرمنقول است و به همین واسطه، برای حل مشکلات مرتبط با آن باید سیاست‌های چندجانبه اجرا شود. به‌عنوان‌مثال، در شهر تهران چند صد هزار واحد مسکونی لوکس، بزرگ متراژ و گران‌قیمت وجود دارد و هم‌زمان بازار اجاره با کمبود عرضه مواجه است. در این میان، در شهرهای جدید حومه تهران، خانه‌هایی با شرایط مناسب‌تر و قیمت پایین‌تر از شهر تهران وجود دارد اما مستأجران طالب سکونت در آنها نیستند، چراکه وقتی همه کارهای خانوار وابسته به شهر تهران باشد، سکونت در این شهرها به‌واسطه بعد مسافت تا تهران، صرفه زمانی و هزینه‌ای ندارد.
بر همین اساس است که در فرایند شهرک‌سازی، به‌جای تمرکز صرف بر احداث ساختمان مسکونی، باید روی ارتقای زیرساخت‌ها و زیست پذیر شدن شهر تمرکز شود تا شهر جدید از وضعیت خوابگاهی خارج شده و محلی برای زندگی و کار ساکنان باشد. نکته قابل‌تأمل در مورد شهرهای جدید موجود این است که غالباً حتی متولیان و مسئولان این شهرها، مقیم آن شهر نیستند و نگاه همین افراد به شهر جدید نیز نگاه خوابگاهی و سکونت موقت است.
نقشه راه شهرک‌سازی جدید
در کنار معدود شهرک‌سازی‌های موفق در ایران، نمونه‌های ناموفق زیادی از این حرکت شهرسازی در کشور وجود دارد. عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران، معتقد است: کاستی‌ها و ناکارآمدی شهرهای جدید در ایران، ناشی از تصمیماتی است که دولت به نحوی و در شرایطی برای احداث یا توسعه شهر یا شهرک جدید می‌گیرد؛ اما جوانب امر و زیرساخت و روساخت‌های مورد نیاز آن را در همان ابتدا لحاظ نمی‌کند.
حسن محتشم در گفت‌وگو با همشهری، با اشاره به تجربه طرح مسکن مهر، می‌گوید: در این پروژه بزرگ ملی، آنچه غالب بود، احداث مسکن و افزایش تیراژ ساخت بود و بعد از مدتی که بخشی از قراردادها اجرا شد، بحث و بررسی درباره رفع اشکالات و زیست پذیر کردن آنها در دستور کار قرار گرفت.
محتشم می‌افزاید: در شهرهای جدید ایران که عمدتاً در دهه ۷۰ پایه‌گذاری شدند مانند شهرهای مثل پردیس، اندیشه، پرند، صدرای شیراز و ... از ابتدا نیاز بود که به‌طور دقیق یک شهرک مسکونی با همه ملزومات طراحی و احداث شود؛ اما در هیچ‌کدام از این تجارب، از ابتدا و در حین احداث، کار درست و کارشناسی انجام نشد.
او با تأکید بر اینکه تأمین زیرساخت و روساخت شهرکها نباید به رفع اشکال نهایی موکول شود، می‌گوید: در زمان احداث یک شهرک یا شهر جدید مسکونی، از فضای سبز گرفته تا فضای آموزشی، مذهبی، امنیتی، اداری و تجاری آن‌هم باید اجرا شود تا در زمان آغاز سکونت‌پذیری، ساکنان با یک محیط زنده و خودتأمین روبرو باشند نه اینکه یک شهر جدید برای سال‌ها فقط شامل تعداد واحد مسکونی باشد و به‌مرور این فضاها به آن اضافه شود.
عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان تهران، اظهار می‌کند: در ایران این‌طور جا افتاده که یک کار را باید شروع کرد تا به‌مرورزمان تمام شود؛ اما این رفتار به‌خصوص در کارهای بزرگی نظیر شهرک‌سازی اصلاً جواب نمی‌دهد و نتیجه آن بدنام شدن شهرهای جدید و بی‌رغبتی مردم برای سکونت در آنها خواهد بود.
او با ابراز امیدواری نسبت به اینکه در احداث شهرهای جدید، از تجربیات موفق و ناموفق گذشته درس گرفته شود، می‌گوید: متأسفانه در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌های حوزه شهرسازی، با فعالان این حوزه و حتی کارشناسان صاحب‌نظر این حوزه مشورتی انجام نمی‌شود؛ اما بعد از سال‌های متوالی آزمون‌وخطا، در بدنه کارشناسی و اجرایی وزارت راه و شهرسازی هم کارشناسان زیادی هستند که از درست و غلط کارها اطلاع دارند و حداقل انتظار می‌رود این افراد از آزموده‌های قبلی و ارتباطاتی که با متخصصان پیدا کرده‌اند برای جلوگیری از خطاهای گذشته استفاده کنند.
محتشم همچنین تعجیل در به پایان رساندن پروژه‌های دولتی را دیگر دلیل بی‌توجهی به زیرساخت و روساخت شهرهای جدید می‌داند و معتقد است: در شهرهایی که قرار است در آینده احداث شود، تغییر رویکرد دولت در این مورد ضروری است و پروژه باید با لحاظ کردن خیر عمومی و منفعت همگانی اجرا شود.
نظر شما